Eerst even dit vooraf:
Dit is een blog uit een serie. Vanuit nieuwsgierigheid en op zoek naar duiding van de snelle ontwikkelingen in AI. Niet om te oordelen of te veroordelen, maar op zoek naar wat deze razendsnelle ontwikkeling voor ons als mens en ons bewustzijn betekent in relatie tot AI. Geen paniek en geen bagatellisering, maar inzicht. Schroom vooral niet om te reageren en je ideeën, visie, kennis of inzicht toe te voegen in de opmerkingen onderaan het blog.
| 1. | Wat is het verschil tussen AI en AGI? |
| 2. | Wat betekent het om bewust intelligent te zijn? |
| 3. | Wat maakt ons menselijk in een wereld van intelligente machines? – Binnenkort verwacht |
| 4. | Kan een machine zich bewust zijn van zichzelf? – Binnenkort verwacht |
| 5. | AGI en intuïtie: kunstmatig voorgevoel of wijsheid? – Binnenkort verwacht |
| 6. | Is er ruimte voor spiritualiteit in AGI? – Binnenkort verwacht |
| 6. | Mens en machine: wie beïnvloedt wie? – Binnenkort verwacht |
| 7. | Bewustzijn voorbij de mens: een perspectief. – Binnenkort verwacht |
Deel 1/7
Om Artificiële Intelligentie goed te begrijpen heb ik eerst gezocht naar een verduidelijking tussen de twee termen AI en AGI. Het verschil tussen AI (Artificial Intelligence) en AGI (Artificial General Intelligence) kun je zoeken in de breedte en diepte van het begrip intelligentie, en wat een systeem er zelfstandig mee kan doen.
Wat is AI? (Artificial Intelligence)
De term AI hoor ik te pas en te onpas voorbij komen. Op straat, op Social Media, op het werk, in nieuwsberichten en bij vrienden, familie en collega’s. Je zou kunnen zeggen dat AI een buzzterm is. De meeste van ons kennen AI van bijvoorbeeld ChatGPT van OpenAI, Microsoft Copilot of bijvoorbeeld Siri. In vele gevallen verwijst AI (Artificial Intelligence) naar machines of software die specifieke taken uitvoeren waarvoor menselijke intelligentie nodig lijkt. Dit wordt ook wel narrow AI of smalle AI genoemd. Deze technologie kent nog steeds beperkende kenmerken en begrijpt niet wat het leert. Desondanks wordt het al op grote schaal ingezet in het bedrijfsleven, de onderzoekswereld, het onderwijs, de overheid, in producten en digitale oplossingen.
Kenmerken van AI:
- Is taakgericht (bijvoorbeeld: spraakherkenning, beeldanalyse, tekstgeneratie, zelfrijdende auto’s).
- Heeft geen bewustzijn of begrip.
- Leert van data, maar begrijpt niet wat het leert.
- Werkt binnen beperkte, afgebakende contexten.
Voorbeeld:
Een AI die tumoren op röntgenfoto’s detecteert, is uitstekend in die taak, maar kan niet zonder meer een roman schrijven of een filosofisch gesprek voeren.
Wat is AGI? (Artificial General Intelligence)
Wat is dan AGI (Artificial General Intelligence)? AGI verwijst naar een volgende fase van een machine met een mensachtig niveau van intelligentie. Een AGI kan leren, redeneren, plannen, communiceren en zich aanpassen aan nieuwe situaties, net zoals mensen dat doen. De krachtige AI-technologie ontwikkelt zich in de richting van het menselijke bewustzijn.
Kenmerken van AGI:
- Is niet beperkt tot één taak of domein.
- Kan abstract denken, creatief oplossen en leren uit minimale input.
- Kan zelf doelgericht handelen en nieuwe problemen aanpakken.
- Wordt vaak in verband gebracht met bewustzijn, hoewel dat onderwerp filosofisch en controversieel is.
Voorbeeld:
AGI zou een gesprek met jou kunnen voeren over kunst, ethiek en wetenschap en dan zelf een kunstwerk kunnen maken, een wiskundig bewijs kunnen begrijpen en kritisch kunnen reflecteren op menselijke emoties.
“Hoewel het menselijk brein onderhevig is aan biologische beperkingen, blijft het een van de meest complexe systemen in de natuur. Het stelt de mens niet alleen in staat tot geavanceerde vormen van creativiteit, kritisch denken en probleemoplossing, maar ook tot hogere orde cognitieve vermogens zoals zelfbewustzijn, morele oordeelsvorming en existentiële reflectie. Deze vermogens vormen de kern van wat vaak wordt aangeduid als het hoogste niveau van menselijk bewustzijn. Kunstmatige intelligentie, hoewel in staat tot superieure prestaties op specifieke, afgebakende taken, blijft fundamenteel beperkt in haar capaciteit om deze diepgaande menselijke eigenschappen te repliceren. Met name het vermogen tot betekenisgeving, contextuele adaptatie en intuïtieve besluitvorming in onbekende situaties blijft vooralsnog exclusief voorbehouden aan de mens.”
De relatie tussen AI en AGI
Simpel gezegd kun je het zo zien:
| Niveau | Beschrijving |
|---|---|
| AI (Narrow) | Specialistisch, taakgericht, zoals een rekenmachine of chatbot. |
| AGI (General) | Generalist, mensachtig, met het vermogen om in meerdere domeinen te leren en te redeneren. |
- AI is de opstap naar AGI, maar ze zijn niet hetzelfde.
- AGI bouwt voort op AI-technieken, maar vergt ook nieuwe inzichten in zaken als bewustzijn, zelfreflectie en creatief denken.
- Veel AI die we nu gebruiken (zoals ChatGPT of Copilot) lijkt soms op AGI, maar is dat nog niet. Het is nog steeds een slimme patroonherkenner zonder zelfbewustzijn of echt begrip.
Waarom is het verschil belangrijk?
- Voor de maatschappij: AGI zou fundamentele impact hebben op werk, onderwijs, ethiek en zelfs onze identiteit als mens.
- Voor veiligheid: Een AGI die autonoom kan handelen, moet moreel en ethisch verantwoord ontworpen worden.
- Voor de filosofie: AGI raakt aan de vraag: Wat is bewustzijn? Wat maakt ons menselijk?
Dit zijn nogal grote ontwikkelingen met ongetwijfeld veel impact waar we zelf wel een aantal voorbeelden van kunnen bedenken, maar wat ook voor een groot deel niet te overzien is. Daarom vraagt deze (r)evolutie om grote verantwoordelijkheden. Op dit moment zijn de knapste koppen van de tech-wereld de volgende fases van deze technologie aan het ontwikkelen. Maar zijn we daar wel klaar voor?
En dan: Artificial Superintelligence (ASI)
De volgende fase dient zich ook al aan, namelijk Artificial Superintelligence (ASI). ASI verwijst naar hypothetische, op software gebaseerde AI-systemen die de menselijke intelligentie overtreffen op het gebied van intellectuele reikwijdte, cognitieve functies en probleemoplossend vermogen. Het is een concept waarover wordt gedebatteerd door filosofen, futuristen en AI-onderzoekers die de potentiële ontwikkeling ervan in de komende decennia voorspellen. Sommigen geloven dat ASI zou kunnen leiden tot een technologische singulariteit, een punt waarop AI snel verbetert en de menselijke controle overtreft en zelf richting kan bepalen.
De toekomst van AI-technolgie
De (r)evolutie van kunstmatige intelligentie (AI), van smalle AI (narrow AI) naar algemene (AGI) en uiteindelijk superintelligente (ASI) systemen, is niet alleen een technologische ontwikkeling, maar een fundamentele verschuiving in hoe we denken over intelligentie, bewustzijn en mens-zijn. Terwijl AI ons al ondersteunt in dagelijkse taken, daagt AGI ons uit om na te denken over ethiek, verantwoordelijkheid en controle. ASI, nog hypothetisch, roept vragen op die tot de kern van onze beschaving reiken. De toekomst van AI is niet alleen een kwestie van technologie, maar ook van menselijkheid.
In deel 2 van deze serie zet ik AI en AGI af tegen het menselijke bewustzijn.
Auteur: Jan Arend Koelstra
